«Тарих – ғасырлар куәсі»

Мақсаты:

    Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейтойы қарсаңында оқушылардың мектепте меңгерген білім деңгейін анықтау, ойлау қабілеттерін дамыту, сөйлеу мәдениетін, жан-жақты ой өрісін жетілдіру, ой ұшқырлығын, оқуға деген ынтасын арттыру. Тәуелсіз Қазақстан мемлекетін өркендетуге, тәуелсіздігіміздің шексіз, мәңгі болуына адал қызмет ететін білімді де жан-жақты дамыған, интеллекті жоғары, батыл текті, намысты ұрпақ, шынайы патриоттар тәрбиелеу. 
Өткізілу формасы: XXI ғасыр көшбашысы интеллектуалдық бағдарлама негізінде

Көрнекілігі: Білім туралы даналық сөздер, мултимедия кабинеті, шарлар

   Ашылу сәті.

     Мұғалім: Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев: «Біз өмір бойы жететін білім моделінен, өмір бойы білім алу моделіне көше алуға тиіспіз»-деп  білімнің маңызын айрықша жоғары бағалаған.

Құрметті жас достар! Білім мен ғылым бәсекесі туындаған XXI ғасырдың, тәуелсіз, егеменді еліміздің болашақ көшбасшылары білім додасына қош келдіңіздер! Егемендігіміздің 25 жыл толуына байланысты өткізілетін мектепішілік «Тарих – ғасырлар куәсі » атты тарихи танымдық сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер.

 Әділқазылар алқасымен таныстыруға рұқсат етіңіздер.

.............................................................................................................................

 Сайысымызда білімі мен тапқырлағымен саналатын қатысушыларымызбен таныстырар болсақ , №1 қатысушымыз-

..........................................................................................................................                          

Қандай сынақ болса –дағы беріспе, әрқашан да үміткер бол жеңіске.

 №2 қатысушымыз –

...........................................................................................................................                          

 Досқа жан-тәнімен берілу сенімді тірек, бақытқа барынша ұмтылуда білімде керек.    №3 қатысыушымыз –

..............................................................................................................................                              

 Білімдінің күні жарық, білімсіздің күні  қаріп.  №4 қатысушымыз - ........................................................ .....................................................................                         

 Білекті бірді жығар,білімді мыңды жығар.  №5 қатысушымыз 

............................................................................................................................                   

 Ер жігіттің екі сөйлегені өлгені. №6 қатысушымыз   -  .............................................................................................................................                  

Бақытты болашақтың қамы үшін, барымды саламын Тәуелсіздік таңы үшін.

Мұғалім:Ал, енді сайысымыздың өту барысымен таныстырайық:

1. «Сен білесің бе?» тарих пәні бойынша сұрақтар беріледі.

 2. «Менің таңдаған пәнім – менің болшақ кәсібімнің көрсеткіші»

Ұяшықтарда әр пәннен сұрақтар беріледі.

 3. «Қасиетті жетілік»  киелі жеті санына байланысты сұрақтар қойылады. 4. «Тарихи тұлғаны тани біл» Сұрақтар қойылады, кімге тиісті екенін табу керек

5. «Мен үш тілді білемін» Қазақша, орысша, ағылшынша жауап беру

6. «Жолы болғыш адамның орындалар арманы»  жеңіп шыққан екі оқушы сайыскерге сұрақтар қойылады.

 Мұғалім:

Ғылымның сырын ұғына,

Шығыңдар білім шыңына.

Ұқыптылық пен зеректік,

Жеткізер сіздердей өренді

Жеңістің мынау шыңына,- дей келе сайыскерлерімізге сәт сапар тілейміз

Мұғалім:Сайысымыздың бірінші бөлімі «Сен білесің бе?»  деп аталады. Мұнда әрбір  сайыскерге 4 сұрақ қойылады. Әрбір дұрыс жауапты құрметті әділ-қазылар алқасы 1 ұпайға теңестіреді.

 Бірінші сайыскерге қойылатын сұрақтар:

1)     Қазақ хандығының негізін салушы хан? (Керей мен                                        

Жәнібек)

                    2)   ҚР мемлекеттік рәміздері қай жылы қабылданды?

                  (1992 ж 4 маусым)

                    3)  Абылай ханың кеңешісі кім? (Бұқар Жырау)

                    4)   ҚР - ның жер көлемі қанша?( 2-млн. 724,9 мың шақырм)

Екінші сайыскерге қойылатын сұрақтар:

                   1) Қазақта тұңғыш генерал атағын алған және мектеп ашқан

                        хан кім? ( Жәңгір Бөкей ұлы)

                   2) Исатайдың ақын досы (Махамбет)

                   3) Тәуелсіз Қазақстанды ең алғаш таныған мемлекет? (Түркия)

                   4) ҚР-ның шекарасының ұзындығы қанша шақырым?

                       (3мың  шақырым)

 Үшінші сайыскерге қойылатын сұрақтар:

                   1) Қазақ халқының территориясын кеңейткен, халқының санын

                       1млн - ға жеткізген  (Қасым хан) 

                   2) Қазақтың тұңғыш шешені кім? (Жиренше шешен ХV)

                   3) ҚР – да «Халық қаһарманы» және «Ғасыр адамы» жоғары

                       атағын иеленген қайраткер? (Т.Әубәкіров)

                   4) «Айқап» журналы қай жылдары жарық көрді? (1911-1915жж)

Төртінші сайыскерге қойылатын сұрақтар:

                    1) Қай ханның кезінде «Қой үстінде бозторғай жұмыртқалаған              

                        заман» деп аталады?

                       (Тәуке хан)

                    2) ҚР Мемлекеттік туының авторы?   (Шәкен Ниязбеков)

                    3) Қазақстанда қанша ұлт өкілдері өмір сүреді? (130 – дан астам)

                    4) ҚР Президенті қай жылы сайланды (1-желтоқсан 1991ж)

Бесінші сайыскерге қойылатын сұрақтар:

                    1) Қазақта тұңғыш дүниежүзі чемпионы атағын алған палуан

                     кім?   (Қажымұқан  Мұңайтпасұлы)

                     2) 1912жылы қазақ әліппесін жасаған және алғаш оқу

                      құралын  жазған кім? (Ахмет Байтұрсынов)

                    3) ҚР Мемлекеттік елтаңбасының авторлары? (Шота             Уәлиханов, Жандарбек Мәлібекұлы)

                      4) ҚР-сы қандай мемлекеттермен шектеседі? (Ресей,

                      Өзбекстан, Қырғызстан, Қытай, Түрікменстан)        

 Алтыншы сайыскерге қойылатын сұрақтар:

                       1) Орыс империясына қарсы қазақ халқының біртұтас

                        ұлт-азаттық  көтерлісінің қолбашысы кім болды?

                        (Кенесары   Қасымұлы)

                        2)  Ақмола қаласы қай жылдан бастан Астана аталды?

                        (1998ж  6 мамыр)

                        3) Қ. Р. Тіл туралы заң қашан қабылданды? (1997ж 11шілде)

                        4) Қазіргі ҚР гимінің авторлары? Ж.Нәжімеденов,

                         Н.Ә.Назарбаев, Ш.Қалдаяқов)

Мұғалім:  Сайысымыздың келесі бөлімі «Менің таңдаған пәнім - менің болашақ  кәсібімнің көрсеткіші»   деп аталады. Сайыскерлерге жасырын сандар беріледі. Бұл сандардың астарында әр пәнен сұрақтар беріледі.Осы сұрақтарды таңдау әр сайыскерлердің өз таңдауында.

                             1.Қазақстан тарихы    2.География     3.Биология                          

                              4. Қазақ тілі    5.Әдебиет    6.Физика

 1.Қазақстан тарихы

                        1.Кеңес өкіметінің негізін салған? (В.И.Ленин)

                        2. Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сулама жылдары.

                           (1723-1727)

                        3.Ұлы Жібек жолы қай жерден шықты? (Қытайдан)

                        4.Жоңғар мемлекеті қай жылы құрылды?(1635ж)

                        5. Кенесары бастаған көтеріліс қай жылдары болды?

                          (1837-1847ж)     

 2.География

                        1. Қанша құрлық бар?(6 құрлық)

                        2. Шөл зонасы Қазақстан аумағының қанша

                             пайызын  алып жатыр?(44% -ын)

                        3. Қазақстанда  ірлі - ұсақты қанша көл бар?(48264көл)

                        4.Гүрілдеген су деп аталатын сарқырама?

                        (Ниагара -  Солтүстік Америка)                                                                                                                                                                                                              

                         5.Ең таза көл? (Байқал)

3.Биология

                       1. Мидың орташа салмағы қанша? (1300-1400)

                        2.Жүйке жасушалары қалай аталады?( Нейрон)

                        3. Бүйректің қауіпты ауруы? (Нефрит)

                        4. Жасушалардың құрылысымен қызметін

                            зерттейтін  ғылым? (Цитология)

                        5. Ағзада дене салмағының қаншасы қаннан құралады

                            (5л немесе 6-8%)

 4.Қазақ тілі

                         1. Сөйлемнің түрлерін ата? (Хабарлы сөйлем,

                            Сұраулы сөйлем, Бұйрықты сөйлем, Лепті сөйлем)

                         2.Баяндауыш құрылысына қарай қандай

                            түрлерге бөлінеді?(Дара, күрделі, үйірлі)

                          3. Буының қанша түрі бар?( Ашық,тұйық,бітеу)

                          4. Стильдің түрлері (публицистикалық стиль,

                           ғылыми, көркем әдебиет, ауызекі, ресми іс-қағаздар стильі

                          5. Қосымша деген не?(Түбірден кейінгі бөлшекті

                            қосымша дейміз. ( Мысалы: балық –балықшы)

5.Салт-дәстүр

                           1.Балалардың, жастардың жаңа киімі үшін

                            берілетін ақшалай  заттай сый?( Байғазы)

                          2. Жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын

                           ойын-сауық?(Шілдехана)

                          3. Сәби қаз турғаннан кейін тез жүріп кетсін деген

                             тілекпен жасалатын рәсім?( Түсаукесер)

                          4. Жаңа туған нәрестенің алғашқы көйлегі?( Ит көйлегі)

                          5. Балалардың төбе шашын ұзартып, моншақ

                             араластырып өсіріп қояды. Бұл тек ер балаға жасалады?

                             ( Айдар)

 6.Физика

                          1. Белгілі бетке түсіретін күштің ауданы (қысым)

                          2.Электролиз заңын кім ашқан? ( Майкел Фарадей)

                          3.Астрономияның негізгі құралы? (Телескоп)

                          4.Адамның дене температурасын зерттейтін

                             құрал (градусник)

                          5. Қысымды кім ашқан? (француз ғалымы Блез Паскаль)

Мұғалім:Олай болса, «жеті атасын білген ер, жеті жұртың қамын жер»деп білім тұлпарларын«Қасиетті жетілік» ойына шақырамыз.

Жеті қазынаны ата?(1-сайыскерге)

 1.Ер жігіт; 2.Сұлу әйел; 3.Ақыл, білім; 4. Жүйрік ат;  5.Қыран бүркіт; 6.   Берен мылтық;  7.Жүйрік тазы;

Жеті ғаламды ата? (2-сайыскерге)

 1.Шығыс; 2.Батыс; 3.Оңтүстік; 4.Солтүстік; 5.Аспан; 6.Жер; 7.Жер асты