1 Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:
5.3В Үйсіндер мен қаңлылар
Күні :
Сынып : 5«А » Мектеп: «Ж.Сүлейменов атындағы жалпы орта мектебі» кмм
Мұғалімнің аты-жөні: Хидирова Карима
Қатысқандар:15 Қатыспағандар: жоқ
Сабақтың тақырыбы: Үйсіндер туралы жазба деректер
Осы сабақта қол жеткізген оқу мақсаттары 5.3.1.2 – ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру;
5.1.2.2 – әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін түсіндіру;

Сабақтың мақсаты :
Барлық оқушылар: Ежелгі Қазақстан аумағын мекендеген үйсін мемлекеттік бірлестігінің құрылуы мен Үйсін мемлекетіндегі әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін түсіндіру.
Оқушылардың басым бөлігі: Қытай деректеріндегі үйсіндер туралы әңгімелеу
Кейбір оқушылар: Тарихи деректердегі үйсіндердің ерекшеліктерін сипаттау
Бағалау критерийі Үйсін мемлекеттік бірлестігінің құрылу тарихын анықтайды.
Әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін айта алады.
Тілдік мақсаттар Негізгі сөздер мен терминология: «Аққу әні», гуньмо, Усунь-го, Чигучен, Шижұн ханша, Сыма Цян, Чжан Цян, «Ши Цзи»
Талқылауға арналған сұрақтар :
1. Қытай авторлары үйсіндердің өмірін қалай сипаттады?
2. «Аққу әні» үйсіндердің тұрмысы туралы қандай мәлімет береді?
3. Үйсіндердің орналасқан жерін картадан көрсет
Құндылықтарға баулу «Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясының алтыншы құндылығы: Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы
Пәнаралық байланыс География, дүние жүзі тарихы
АКТ – ні қолдану дағдылары Білу, қолдану, түсіну, мәселелерді шешу дағдылары қалыптасады.
Алдыңғы білім Дүниетану 4 сынып. Қазақ жеріндегі ежелгі мемлекеттік бірлестіктер
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланғанкезеңдері Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері Ресурстар
Сабақтың басы
12 минут Ұйымдастыру кезеңі.
Ынтымақтастық атмосферасын орнату.
Оқушыларды топқа бөлу. Сынып оқушыларын 1,2,3 сандары арқылы топтарға бөлу. Оқушылар сандар арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу.
1-топ 2-топ 3-топ

Үй тапсырмасын сұрау: « Ішкі және сыртқы шеңбер» әдісі
Оқушылар ішкі және сыртқы шеңберге бөлініп , бір – біріне сұрақ қояды:
1.Сақтардың көрші халықтармен байланысы
2.Александр Македонскийдің сақтарға жорығы
3.Сақтардың сауда байланыстарының маңызы
4.Сақтар өз еркіндіктері мен бостандықтары үшін кімдермен күресуге мәжбүр болды?
5.Неліктен басқа билеушілер сақтрды бағындыруға құмар болды?
Оқушылар 3-топ құрайды

«Ішкі және сыртқы шеңбер» әдісі

Сабақтың ортасы:
Негізгі бөлім
10 минут

6 минут

6 минут Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру
1-тапсырма. Топтық жұмыс.
Визуальды әдіс: АКТ-дан «Үйсіндер» туралы видеоролик көрсетіледі. https://www.youtube.com/watch?v=WOSlWwjeJmU
Тапсырма: Видеороликті топ болып талқылау.
Дескриптор:
1.Үйсіндер туралы жазба деректерді біледі
2.Үйсін мемлекетінің қалай құрылғандығын біледі
3.Үйсіндердің айналысқан кәсібі мен әлеуметтік өмірін айтады
Жұптық жұмыс: Сәйкестендіру кестесі
Үйсін қоғамындағы әлеуметтік топтарға сипаттама беріңіз.

Гуньмо
(күньби)

Малшылар, егіншілер және қолөнершілер. Құлдар да болған. Олар негізінен соғыс тұтқындарынан тұрған. Олардың еңбегі көбінесе үй шаруашылығында пайдаланылды

Бектар, ру басылары, ауқатты
адамдар
Ол өзіне қараған ел -жұртты балаларына бөліп беріп, мұрагерлік жолмен иеленді. Мемлекеттің ең жоғарғы билешісі

Қарапайым
Бұқара Әскербасылар мен шонжарлар. Сарай маңындағы лауазымды адамдардың алтын және мыс мөрлері болған.
Дескриптор:
1.Үйсін қоғамындағы күнбидің рөлін түсіндіреді
2.Үйсін қоғамындағы бектар, ру басылары, ауқатты адамдардың рөлін сипаттайды
3.Үйсін қоғамындағы қарапайым бұқараның рөлін сипаттайды
Жеке жұмыс.
"Сіз қаншалықты сенесіз?" әдісі арқылы оқушыларға кесте таратылады .Оқушылар сұрақтарды жеке жұмыс жасап, сынып ұжымымен талқылайды
Сұрақтар сенемін сенбеймін
1.Қытай деректерінде «Усунь-го» - «Үйсін мемлекеті» деп аталады. +
2. Усуньго Қытай тілінен аударғанда «жер» дегенді білдіреді +
«аспан»
3. Чжан Цянның хабарлауы бойынша үйсіндердің 120мың түтіні, 630мың адамы, 188 000 әскері болған. +
4.Қытай тарихшысы Жан Чянның «Хан әулеті» еңбегінде «Усунь» этнонимі ең алғаш айтылады. + Сыма Цянның «Ши Цзи» еңбегінде
5. Жазба деректерде Үйсіндер Қазақстанның Жетісу өлкесі, Шу, Талас өңірі, Ыстықкөл және Қытайдың солтүстік батыс аймағында тұрды деп айтылады +
Дескриптор:
1.Үйсіндер туралы Қытай жазба деректерімен танысады
2.Үйсіндердің мемлекеттік шекарасын анықтайды
Топтық жұмыс
АКТ

Жұптық жұмыс Сәйкестендіру кестесі

Оқулық Қазақстан тарихы NIS 2017ж
106-107 беттер

Жеке жұмыс.
"Сіз қаншалықты сенесіз?" әдісі

Сабақтың соңы
6 минут

Үйге тапсырма Кері байланыс :

Үйсіндердің жазба деректері туралы тірек сызба құрастырып келу Кері байланыс
Қосымша ақпарат
Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?
Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
Кейбірі: «Бас қатырғыш»
Үйсін............................СНЙҮІ
Тайпа......................АЙПАТ
Күнби.....................ИНҮКБ
Қытай....................ТЙАҚЫ
Шижұн.....................НҰЖИШ
Барлығы: «Тарихи сынақхат»
Үйсіндерде .......................көп, байларында .........мың жылқы бар. Өте ержүрек, ........................., батырлары да көп. Сатқындарды ............... жазалайды. Қуатты мемлекет. Бағалау – оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
Мұғалім тарапынан қадағалау, бақылау, түзету жұмыстары
Өзін – өзі бағалау;
Өзара бағалау;

Бағалау

Барлығын Әліде Түсінген
түсіндім сұрақтар жоқпын
бар Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау :
Указканы дұрыс пайдалану;
АКТ мен жұмыс барысында оқушылардың денсаулық және техника қауіпсіздігін сақтау ережелерімен таныстыру;
Сергіту сәті. «Оркестр» жаттығуы .
Мен – дирижер, тыңдаушылар –оркестр. Қолымды төмендетіп сақтар десем ақырын шапалақтайды, жоғарылатып үйсіндер десем қатты шапалақтайды.
Рефлексия
Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма?
Бүгін оқушылар не білді?
Сыныптағы ахуал қандай болды?
Мен жоспарлаған саралаушаралары
тиімді болдыма?
Мен берілген уақыт ішінде үлгердімбе?
Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім жəне
неліктен ?

Қорытынды бағамдау
Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1:
2:
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды
жетілдіруге көмектесетін не білдім?